Eutrofiëring

Schuim aan onze stranden.
© VLIZ

Eutrofiëring is afgeleid van het Grieks, waarbij ‘eu’ goed betekent, en ‘trope’ voeding. Toch is er weinig positief aan eutrofiëring. Eutrofiëring duidt op een sterke toename van de hoeveelheid voedingsstoffen zoals bv. fosfaten en nitraten in het water of de bodem. Deze toename heeft een overmatige algengroei als gevolg. Hierdoor gaat de zichtbaarheid in het water sterk verminderen: de algen maken het water troebel en groenig van kleur. De algenmassa’s gebruiken de aanwezige zuurstof uit het water en produceren soms giftige stoffen.

Een duidelijk zichtbaar teken van eutrofiëring hoef je niet ver te zoeken. In het voorjaar, vooral op winderige dagen, kan het strand soms bedekt zijn met enorme hoeveelheden wit schuim. Dit schuim is het gevolg van eutrofiëring van het zeewater.

Zo zit het in elkaar:
Als in het voorjaar de dagen langer worden en de lichtintensiteit toeneemt, gaan microscopisch kleine wiertjes in zee (fytoplankton) zich ontwikkelen. Tijdens hun groei nemen ze voedingsstoffen zoals fosfaten en nitraten op uit het water. Als deze stoffen echter in overvloed aanwezig zijn door menselijke tussenkomst, gaat de ontwikkeling en voortplanting van deze wiertjes heel snel en spreken we van een ‘algenbloei’. De algenbloei die in het voorjaar voor onze kust optreedt is er één van de slijmalg Phaeocystis pouchetti. Die wiertjes leven echter niet zo lang en als ze sterven, rotten ze en komen de afbraakstoffen in het water terecht. Onder die afvalstoffen bevinden zich ook eiwitten. Als deze eiwitten in de branding terechtkomen, worden ze opgeklopt en ontstaat er schuim.Een beetje dus zoals je eiwit kunt opkloppen tot schuim in de keuken! Het ontstane schuim geeft een typische geur af die door sommigen als 'zeelucht' wordt bestempeld, en voortkomt uit het vrijkomende dimethylsulfide. Het schuim is helemaal niet schadelijk en verdwijnt na verloop van tijd vanzelf.
Hoewel de algenbloei en de schuimvorming in het voorjaar ook een natuurlijk verschijnsel is, heeft het door een aantal menselijke oorzaken (eutrofiëring) abnormale proporties aangenomen.